الوقت- از مهمترین موضوعات مطرح شده در لیست کارهای دولت جدید آمریکا در زمینه سیاست خارجی، جنگ و صلح در افغانستان است که با پیچیدگی فراوانی روبه رو بوده و زمان و گزینه‌های انتخابی برای بایدن محدود می‌باشد.
جامعه، دولت افغانستان و طالبان به عنوان بازیگران داخلی و از سوی دیگر کشورهای همسایه و متحدین آمریکا در ناتو در انتظار اعلام سیاست دولت جدید آمریکا در مورد مذاکرات صلح و حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان هستند.
مذاکرات صلح بین نمایندگان دولت افغانستان و طالبان با شش ماه تأخیر در میان نارضایتی کابل و ادامه خشونت‌ها، در 12 سپتامبر در دوحه قطر آغاز شد. از آن زمان تاکنون ، گفتگوها پیشرفت محسوسی نداشته و جنگ در بسیاری از مناطق افغانستان افزایش یافته است. مذاکره کنندگان سه ماه را صرف دستیابی به توافقی در مورد دستور کارهای مذاکرات کردند. کندی روند دوحه با شکست ترامپ در انتخابات تشدید شد و فشارهای واشنگتن برای تسریع در این روند نیز به جایی نرسید. حال با وجود یک توافق ناقص، افزایش خشونت‌ها و تلاش دولت افغانستان برای مدیریت چالش های امنیتی و سیاسی چند بعدی ، کاملاً مشخص نیست که مذاکرات به کجا می‌انجامد.
در این میان طی دو روز اخیر در حالی که موضوع ابقا زلمای خلیل زاد در سمت نماینده رئیس جمهور آمریکا در گفتگوهای صلح با طالبان، نشانه‌ای از گرایش به تداوم رویکرد دولت پیشین در توافق با طالبان بود اما از سوی دیگر سخنان مشاور امنیت ملی کاخ سفید و نامزد وزارت خارجه آمریکا در مورد گفتگوهای صلح حاکی از بیشتر کردن همکاری با ناتو و همچنین هماهنگی بیشتر با دولت افغانستان می‌باشد.
روز گذشته جیک سالیوان در تماس تلفنی با حمدالله محب همتای افغانی خود وعده بازنگری ایالات متحده در توافق صلح سال گذشته با طالبان را داد.
همچنین آنتونی بلینکن گفته است که دولت بایدن می خواهد "این جنگ برای همیشه پایان یابد" اما همچنین "توانایی مقابله با هرگونه تجدید حیات تروریسم ، چیزی است که در وهله اول اهمیت دارد ".
در مورد اینکه این سیاست جدید چگونه خواهد بود، هنوز مشخص نیست که آیا دولت آینده با روند صلحی ناپایدار که از رقیب سیاسی خود به ارث برده است مماشات خواهد کرد یا اینکه ممکن است تلاش کند حداقل برخی از پارامترها را تغییر دهد.
به عنوان مثال از آنجا که مسائل حقوق بشر برای دموکرات ها از اهمیت بیشتری برخوردار است، ممکن است تغییراتی با هدف نشان دادن حمایت بیشتر از دولت مرکزی در کابل ایجاد شود. سالیوان در گفتگو با حمدالله محب در مورد حمایت ایالات متحده برای محافظت از "دستاوردهای خارق العاده" زنان و دختران افغانستان سخن گفته بود.
از طرف دیگر یکی از مواردی که انتظار می‌رود رویکرد بایدن با دولت پیشین متفاوت باشد ، تأکید مجدد بر به احیای روابط ایالات متحده با متحدان نزدیک خود، از جمله شرکای ناتو خواهد بود که از بسیاری جهات به ایالات متحده در افغانستان متکی هستند ، و نگرانی های خود را در مورد خروج سریع نیروها نشان داده‌اند و بر لزوم عقب نشینی "مسئولانه" تأکید می‌کنند.
در واقع تیم جدید سیاست خارجی آمریکا باید تعیین کند که چگونه می‌خواهد مهلت مه 2021 برای خروج نیروهای نظامی از افغانستان را، که بر اساس در توافق نامه فوریه 2020 تعیین شده است، مدیریت کند. با توجه به شروع دیرهنگام مذاکرات دوحه، اکنون بدون وجود توافقی میان دولت و طالبان، فرصت چندانی برای حفظ همین میزان توافق هم وجود ندارد. این در حالی است که برای واشنگتن ، فقط مسئله افغانستان خود مطرح نیست، بلکه اهداف دیگری از جمله نفوذ در آسیای میانه و همچنین مقابله با رقبای اصلی در سطح منطقه، یعنی ایران ، چین و روسیه از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.
گزارش‌ها حاکی از مخالفت جدی افسران ارشد ارتش آمریكا و برخی از اعضای كنگره با عقب نشینی كامل بر اساس جدول زمانی مشخص شده در توافق نامه دوحه می‌باشد. در حال حاضر تنها 2500 سرباز آمریكایی در این كشور باقی مانده اند که كمترین تعداد از زمان شروع جنگ طی تقریباً 20 سال گذشته بوده است.
طالبان پیش از این به بی بی سی گفته بودند که اگر همه نیروهای خارجی تا بهار ، مطابق توافق دولت ترامپ ، عقب نشینی نکنند ، حمله به نیروهای بین المللی را از سر خواهند گرفت. در همین حال ، طالبان نشان داده است که از حملات نظامی به نیروهای دولتی به عنوان یک ابزار فشار و تاکتیک پیشبرد اهداف خود در مذاکرات استفاده می‌کند و در صورت تعلل آمریکا در اجرای توافق خروج نیروهایش در موعد تعیین شده و طولانی شدن مأموریت ناتو می‌تواند کل روند صلح را نابود کرده و وضعیت موجود را به عقب بازگرداند.
چنین سیگنالی همچنین واکنش‌های منفی قدرت‌های منطقه‌ای، از جمله ایران ، روسیه و چین را به دنبال خواهد داشت، که نسبت به حضور دائمی سربازان آمریکایی در محیط امنیتی پیرامونی خود محتاط هستند؛ اگرچه به نظر می‌رسد توافق بر سر حضور دائمی بخشی از نیروهای آمریکایی در چند پایگاه بخشی از توافق دوحه با طالبان می‌باشد که اعلام نشده و مخفی مانده است.
چالش دیگر برای تیم بایدن عملکرد دولت افغانستان است که از ابتدا نسبت به توافقات یکجانبه آمریکا با طالبان انتقاد داشت و از آن زمان تاكنون یك شریک با اكراه در فرآیند مذاکرات بوده است به صورتی که این رویکرد در موضوع آزادی زندانیان طالبان به عنوان یخشی از توافق نامه دوحه آشکار شد. نگرانی افغان‌ها از قبضه قدرت توسط طالبان جدی است. اگرچه مقامات طالبان وعده می‌دهند که دولت آینده ناشی از یک توافق سیاسی "فراگیر" خواهد بود ، اما کل پیام های رهبران این گروه از 29 فوریه نشانگر آمادگی برای ایفای نقش تعیین‌کنندگی در آینده معادلات افغانستان می‌باشد. طالبان به وضوح خود را به عنوان نیروی سیاسی غالب کشور و تنها مرجع مشروعیت میدانند و نیاز چندانی به لزوم سازش احساس نمیکنند.
بر این اساس دولت کابل در صورت حرکت دولت جدید آمریکا در مسیر اجرای وعده خروج نظامیان، همچنان به همان مسیر مخالفت ادامه خواهد داد.
رئیس جمهور غنی، امرالله صالح معاون اول رئیس جمهور را به ریاست یک کارگروه بی سابقه برای مقابله با بسیاری از تهدیدات امنیتی پیش روی دولت منصوب کرد ، که به نظر می رسد تمایل به گسترش چشمگیر قدرت نیروهای امنیتی و نظامی دارد. مقامات افغان هشدار داده اند که یک توافق صلح که به طالبان قدرت بیش از حد بدهد منجر به جنگ داخلی گسترده‌تری خواهد شد.
در این شرایط پرچالش به نظر می‌رسد که محور کانونی تلاش تیم بایدن برای عبور از گردنه سخت حفظ روند مذاکرات نیم بند دولت افغانستان و طالبان و در عین حال خالی نکردن عرصه نظامی برای طالبان، از رهگذر فشار بیشتر بر اسلام‌آباد خواهد بود که نفوذ فراوانی بر طالبان دارد.
